การเลือกใช้ไฟผ่าตัด (Surgical Light) สำหรับห้องผ่าตัด

การเลือกใช้ไฟผ่าตัด (Surgical Light) สำหรับห้องผ่าตัด
      ไฟผ่าตัด (Surgical Light) ถือเป็นอุปกรณ์ที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในห้องผ่าตัด ทั้งในโรงพยาบาลและคลินิก เพราะคุณภาพของแสงส่งผลโดยตรงต่อ ความแม่นยำของศัลยแพทย์, ความปลอดภัยของผู้ป่วย, และ ประสิทธิภาพของทีมผ่าตัด โดยเฉพาะในกรณีที่ต้องใช้เวลาผ่าตัดนานหรือเป็นการผ่าตัดละเอียด เช่น ศัลยกรรมตกแต่ง, ศัลยกรรมทั่วไป, หรือทันตกรรมผ่าตัด

 1. บทนำ
ในระหว่างการผ่าตัด ความสว่างของแสงเป็นสิ่งที่ “ขาดไม่ได้” เพราะช่วยให้ศัลยแพทย์สามารถมองเห็นพื้นที่ผ่าตัดได้ชัดเจน ลดการเกิดเงา และแยกแยะสีของเนื้อเยื่อหรือเลือดได้ถูกต้อง
การเลือกไฟผ่าตัดที่เหมาะสมจึงเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อความสำเร็จของการรักษา

2. คุณสมบัติหลักของไฟผ่าตัดที่ควรพิจารณา

ความสว่าง (Illumination)
ค่าความสว่างของไฟผ่าตัดมักอยู่ในช่วง 60,000–160,000 lux ควรเลือกให้เหมาะกับประเภทของหัตถการ ยิ่งผ่าตัดใหญ่ยิ่งต้องการแสงมากขึ้น

ค่าความถูกต้องของสี (CRI: Color Rendering Index)
ค่า CRI บ่งบอกความแม่นยำของสี ยิ่งใกล้ 100 ยิ่งดี โดยไฟผ่าตัดคุณภาพสูงมักมี CRI ≥ 90 เพื่อให้เห็นสีของอวัยวะชัดเจน

อุณหภูมิสี (Color Temperature)
ปกติอยู่ในช่วง 3,500–5,000 K ถ้าแสงขาวอมเหลืองจะให้ความรู้สึกนุ่มนวล ส่วนแสงขาวอมฟ้าจะให้ภาพคมชัด

การควบคุมความร้อน (Heat Management)
ระบบระบายความร้อนที่ดีช่วยลดความร้อนสะสม ลดความไม่สบายตัวของศัลยแพทย์ และไม่กระทบต่อผู้ป่วย

3. ประเภทของไฟผ่าตัด
1.    แบบฮาโลเจน (Halogen)
o   ให้แสงสว่างดี สีชัดเจน แต่มีความร้อนสูงและสิ้นเปลืองพลังงานมากกว่า LED
o   เหมาะกับห้องผ่าตัดทั่วไปที่ต้องการความทนทานในงบจำกัด

2.    แบบ LED (Light Emitting Diode)
o   นิยมใช้มากที่สุดในปัจจุบัน
o   ให้ความสว่างสูง ประหยัดพลังงาน อายุการใช้งานยาว (30,000–50,000 ชั่วโมง)
o   ให้ค่า CRI สูง และปล่อยความร้อนต่ำ เหมาะกับการผ่าตัดทุกรูปแบบ

3.    ลักษณะการติดตั้ง
o   แบบติดเพดาน (Ceiling Mounted): ใช้ในห้องผ่าตัดใหญ่ มีระบบแขนปรับทิศทางได้
o   แบบติดผนัง (Wall Mounted): เหมาะกับห้องผ่าตัดขนาดกลางหรือพื้นที่จำกัด
o   แบบตั้งพื้น (Mobile Type): เคลื่อนย้ายสะดวก เหมาะกับคลินิกหรือการผ่าตัดเล็ก

4. แนวทางการเลือกใช้งานตามประเภทสถานพยาบาล

ประเภทสถานที่
คำแนะนำในการเลือกไฟผ่าตัด

ห้องผ่าตัดใหญ่ของโรงพยาบาล
ใช้ไฟผ่าตัดแบบ LED CRI สูง, ความสว่าง ≥ 130,000 lux พร้อมระบบสำรองไฟ (Main + Backup) เพื่อความปลอดภัยสูงสุด

คลินิกศัลยกรรม / ทันตกรรม / สัตวแพทย์
เลือกไฟ แบบตั้งพื้นหรือแบบแขนเดียว เพื่อความสะดวกในการเคลื่อนย้าย และเหมาะกับพื้นที่จำกัด

ศูนย์ผ่าตัดเฉพาะทาง (เช่น OR หรือ ER)
ควรใช้ ระบบไฟคู่ (Double Dome LED) เพื่อให้แสงครอบคลุมพื้นที่กว้าง ลดเงาจากเครื่องมือและมือแพทย์

5. ปัจจัยเพิ่มเติมที่ควรคำนึงถึง
ระบบปรับระดับแสง (Dimming Control): ช่วยให้ปรับความสว่างให้เหมาะกับแต่ละขั้นตอนผ่าตัด
ระบบป้องกันไฟกระพริบ (Flicker-Free): เพื่อความสบายตาและลดความเมื่อยล้าของศัลยแพทย์
ดีไซน์หัวไฟ (Lamp Head Design): ควรเป็นแบบแอโรไดนามิก ลดการสะสมฝุ่นและการปั่นป่วนของลมในห้องผ่าตัด
ระบบควบคุมแบบดิจิทัลหรือหน้าจอสัมผัส (Touch Control Panel): เพิ่มความสะดวกในการใช้งาน

6. สรุป
ไฟผ่าตัด (Surgical Light) เป็นหัวใจสำคัญของห้องผ่าตัด ไม่เพียงให้แสงสว่าง แต่ยังส่งผลต่อ ความปลอดภัย ความแม่นยำ และประสิทธิภาพในการรักษา การเลือกไฟที่เหมาะสมจึงเป็นการลงทุนที่คุ้มค่าในระยะยาวสำหรับสถานพยาบาลทุกระดับ

หากต้องการเลือกซื้อไฟผ่าตัดคุณภาพสูงสำหรับห้องผ่าตัด คลินิก หรือทันตกรรม
Pongpit Medical Co., Ltd. พร้อมให้คำแนะนำและนำเสนอสินค้าที่ผ่านมาตรฐาน อย. และ ISO 13485
เหมาะสำหรับ
โรงพยาบาลทั่วไป / โรงพยาบาลเฉพาะทาง
คลินิกศัลยกรรม / คลินิกทันตกรรม
ห้องผ่าตัดสัตวแพทย์ / หน่วยผ่าตัดเคลื่อนที่